จิต&ปฏิจจสมุปบาท - ตอนที่ 2

• ปฏิจจสมุปบาทเกี่ยวข้องกับจิตอย่างไร?

ปฏิจจสมุปบาททั้ง 11 คู่จะขยุ้มรวมกัน ปะปนกันยุ่งเหยิงในสังสารวัฏนี้อยู่แล้วจึงทำให้เราเกิดในภพภูมิต่างๆได้ หากพิจารณาในแต่ละคู่จะเห็นว่าเป็นเรื่องของอริยสัจสี่ และเมื่อเราปฏิบัติตามหลักอริยมรรคมีองค์แปดจะทำให้เกิดความดับทั้งสังขารและตัณหาได้ นั่นแสดงว่าทุกคู่มีตัณหาแทรกซึมอยู่เสมอ และแต่ละจุดมีการเกิดให้ก้าวลงโดยตลอดเช่นกัน กล่าวคือ หากมีภพ ชาติ หรืออุปาทานเกิดขึ้นที่ใด จิตจะเข้าไปข้องที่นั่นด้วย

หากเรามีมรรคแปดคุมอยู่ แต่ละคู่จะไม่มีชาติ ไม่มีการเกิดของขันธ์ห้าและตัณหา เพราะอริยมรรคมีองค์แปดสามารถกำจัดและปิดกั้นไม่ให้ตัณหาที่เป็นเชื้อเกิดขึ้นได้ สามารถแยกตัณหาและขันธ์ห้าออกจากกันได้ ดังนั้นจะเห็นว่าจิตสามารถอยู่ได้ในทุกคู่ของปฏิจจสมุปบาท นั่นหมายถึงว่าเราสามารถดับได้ทุกคู่เช่นกัน จิตจะคลายความยึดถือลง รื้อถอนอาสวะหรือความสั่งสมในจิตออก ตัณหาไม่สามารถคืบคลานต่อได้ ความทุกข์ที่มีอยู่ในจิตก็จะลดลงด้วย และจะทำให้จิตที่มีความบริสุทธิ์มากขึ้น จนทำให้เกิดเป็นความพ้นจากความร้อยรัดของตัณหาและขันธ์ห้าที่เรียกว่า “วิมุตติ” ขึ้นได้ในที่สุด

"จิตดวงเดิมนั่นล่ะมันบริสุทธิ์ขึ้นจนบริสุทธิ์หมดจด คือเชื้อดับไปหมด รากของอวิชชาถูกดีดผึงออกไป มรรคแปดหุ้มไว้ตลอด ทำให้รักษาจิตที่มีความบริสุทธิ์นั้นอยู่อย่างเต็มที่"

ทั้งนี้พระอาจารย์มหาไพบูลย์ได้ให้แง่คิดดีๆเพื่อเป็นการอำนวยพรให้กับผู้ฟังทุกท่านในโอกาสส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ว่า “อาตมาภาพก็ขอให้ผู้ฟังทั้งหลายเป็นผู้ที่มีสติปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์แปด การที่ถ้าเรามีสติปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์แปด พระพุทธเจ้าบอกว่าจะทำให้เกิดความปลอดภัยไปในการเดินทางในที่ทั้งหลาย ไม่ว่าจะการเดินทางไปทางเหนือ ทางใต้ ทางตะวันออก หรือทางตะวันตก

ถ้าเรามีสติกับเราไปด้วย แน่นอนว่าสติที่เรามีจะรักษาจิตของเรา รักษาจิตของเราให้มีมรรคแปด จิตของเราที่มีมรรคแปดนั้นจะทำให้มีความรู้ ความตื่น ความเบิกบานเกิดขึ้น ถ้าเรามีความรู้ ความตื่น ความเบิกบานเป็นพุทโธเกิดขึ้นในจิตของเรา เราสามารถจะเห็นสถานการณ์ต่างๆ ที่ที่เราไป สิ่งที่เรารับรู้ทางเสียง ทางลิ้น สิ่งต่างๆได้ตามความเป็นที่จริง ตรงนี้แหละคือปัญญา

เพราะฉะนั้นปีเก่าที่จะผ่านไปให้มีปัญญาที่จะทบทวนว่า เรื่องอะไรที่เรายังทำได้ไม่ดี ผิดพลาดพอที่จะแก้ไขได้ นำมาทำให้มันดี ทำให้เจริญขึ้น พัฒนาขึ้น แก้ไขสิ่งที่ผิด หรือเรื่องไหนที่ดีมีมาอยู่แล้ว พยายามที่จะรักษาเห็นด้วยปัญญาว่าสิ่งนี้เรามีดีอยู่แล้ว รักษาพัฒนาให้มันดียิ่งขึ้น ในปีใหม่หน้าที่จะมาถึงก็จะทำให้พวกเราทั้งหลายเป็นผู้ที่สามารถตั้งอยู่ในธรรม ดำรงอยู่ในธรรม เป็นผู้ที่รับมรดกเป็นธรรมทายาท เป็นผู้ที่จะรักษาสืบทอดสืบต่อพระศาสนาได้

เพราะฉะนั้นในโอกาสปีใหม่นี้ ด้วยผลอานิสงค์ของสติที่เราตั้งไว้ ทำให้มีศีล สมาธิ ปัญญา ก็จะมีผลให้เกิดเป็นความสุข ความเจริญ ความสุขนี้ก็จะมาในรูปของอายุที่ยืนยาวบ้าง สุขภาพที่อาจจะดีขึ้นบ้าง หรือว่าเงินทองที่อาจจะไหลมาเทมาจากบุญกุศลที่เราได้ตั้งใจทำเอาไว้”

พระสูตร / เรื่องที่เกี่ยวข้อง

• ฟัง "จิต&ปฏิจจสมุปบาท – ตอนที่ 1" ออกอากาศทาง FM92.5 เมื่อวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2560
•  ฟัง "สากัจฉาธรรม : ปฏิจจสมุปบาทเป็นคู่ ไม่ใช่สาย" ออกอากาศทาง FM92.5 เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2556